جبهه ضدخرافه‌گرايي

يک‌شنبه - ۱۱ فروردين ۱۳۸۷ فرید مدرسی- سالنامه شهروند
جبهه ضدخرافه‌گرايي از سوي روحانيون سياستمدار شكل گرفته است. اگر ديروز عالمان اسلامي مردم را از خرافه بر‌حذر مي‌داشتند و در چند سال اخير برخي از بزرگان حوزه بر فراز منبر وعظ يا كلاس درس، برخي نظرات عوام يا مداحان و واعظان را به خرافه تعبير مي‌كردند يا در ديگر سو روشنفكران و دگرانديشان مذهبي با موضعي شديدتر و وسيع‌تر خرافات را آفت مي‌ناميدند و روحانيون را در اين وادي دخيل مي‌پنداشتند، امروز خرافات در وادي ديگر مطرح شده است.
خرافات ديروز، رنگ مذهبي صرف در جهت تهييج مردم به خود گرفته بود و بر خرافات امروز، رنگ سياست افزوده شده است. سياسي شدن خرافات و ضديت با آن، آنچنان در سال گذشته رخ نمود كه برخي رقباي سياسي در كنار يكديگر قرار گرفتند و همنوا شدند و جبهه‌اي شكل گرفته است كه اعضاي ارشد جامعه روحانيت مبارز در يك سوي آن قرار گرفته‌اند و در ديگر سو مجمع روحانيوني‌ها در اين سرا گام برمي‌دارند. «علي‌اكبر ناطق‌نوري» منبري مشهور سياسي و كانديداي انتخابات رياست‌جمهوري دوره هفتم، يكي از رهبران اين جبهه است. او در شب قدر امسال، در مرقد امام گلايه‌هاي خود را در اين عرصه براي خلق‌الله بازگو كرد و از آنان خواست تا سخنش را با دقت بشنوند: «قوانين اسلام بر خرافات متكي نيست، در اسلام خرافات نيست.» اما آنچه ناطق‌نوري از آن برآشفته بود، اين بود كه «اخيرا خرافه‌پرستي، موهومات و خرافات، به نام دين و اسلام و محبت اهل بيت و عشق به امام زمان سلام‌الله عليه، به نام معنويت و روحانيت و مسائل متافيزيكي در حال نشر است.» او از «يك مشت شياد، حقه‌باز و عياش بي‌دين هواپرست» نام برد كه دكان زده‌اند؛ «به نام دين، به نام ولايت، به نام قرآن، به نام امام زمان و...» ناطق‌نوري در پي سخنانش به خاطره‌اي از امام خميني اشاره كرد كه در سال گذشته بارها و بارها از سوي اعضاي «جبهه ضدخرافه‌گرايي» مطرح شده است. آن خاطره اين بود كه افرادي خدمت امام رسيدند و از ديدن امام زمان سخن گفتند و امام از آنها دو، سه سوال پرسيد و آنان را طرد كرد.
در ديگر سوي اين جبهه، محمد خاتمي، رئيس‌جمهور سابق ايران و رقيب ناطق‌نوري در انتخابات رياست‌جمهوري دوره هفتم قرار دارد كه از رواج اين مساله نگران است. او گفته بود: «مقدس‌كنندگان امور غيرمقدس انسان‌هاي عادي و ظاهرپرستي هستند و با تكيه بر خرافه سعي مي‌كنند، امري كه غيرمقدس است را مقدس جلوه دهند... گاهي در جوامع ديني مظاهر صوري به قدري مقدس مي‌شوند كه حتي ممكن است، به بهانه آنها انسان بكشند.» آنچه بيش از پيش ضديت با خرافه را تقويت كرد و جدي بودن اين هجمه را به رخ كشيد، نظرات مرحوم آيت‌الله توسلي بود كه لحظاتي پيش از درگذشت او، در جمع اعضاي مجمع تشخيص مصلحت نظام مطرح شد. او آن خاطره از امام كه پيش از اين هم از سوي ناطق‌نوري ياد شده بود، را به عنوان سندي بر بطلان خرافه بازگو كرد، چرا كه توسلي معتقد بود: «عده‌اي به دنبال انحراف از مسير اصلي انقلاب هستند و تحجر و خرافه را تبليغ مي‌كنند.» پس از درگذشت او نيز ساير مخالفانِ وضعيت پديدآمده كنوني، همچنان بر خطر خرافه‌گويي هشدار مي‌دهند؛ همانطور كه پيش از اين نيز «سيدحسن خميني» نوه امام، اين وضعيت را مخالف خط اصيل امام عنوان كرده بود. «حسن روحاني» هم در جرگه جبهه ضدخرافه‌گرايي قرار گرفته است. او در مراسم يادبود آيت‌الله توسلي، به صراحت به علت اعلام اين هشدارها اشاره كرد: «موضوعات خرافي به تازگي در بيان برخي مسوولان طرح شده است.» او در فراز منبر مدرسه عالي شهيد مطهري افزود: «امام(ره) مي‌گفت از خرافه بپرهيزيد. يكي از عصبانيت‌هاي لحظات آخر آيت‌الله توسلي، بحث خرافه بود. گفته مي‌شود آيت‌الله توسلي در حال دفاع از امام جان باخت، من مي‌‌خواهم يك جمله ديگر اضافه كنم و آن اينكه آيت‌الله توسلي در حال دفاع از امام زمان(عج) بود كه قلبش از حركت ايستاد و اينكه عده‌اي دكان باز كرده‌اند و در مسير فريب مردم هستند.» بدين‌سان، جبهه ضدخرافه‌گرايي روحانيون سياسي از دو جناح رقيب قديمي شكل گرفته است و حضور خرافات در عرصه سياست را دليلي بر هشدار خود مي‌پندارند؛ جبهه‌اي از راستگرايان منتقد دولت تا اصلاح‌طلبان دور از قدرت.